Distoniya, əzələlərin qeyri-iradi olaraq büzüldüyü, təkrarlanan bir hərəkət pozğunluğu olaraq təyin edilə bilir. Xüsusilə Parkinson xəstəliyi, esansial tremor kimi xəstəliklərdən sonra ən çox görülən hərəkət pozğunluqları arasında yer alır.
DİSTONİYA MÜALİCƏSİ
Suallarınız üçün bizə müraciət edin.
- ƏLAQƏ SAXLAYIN
DİSTONİYA NƏDİR?
Distoniya bədənin bir hissəsini (fokal), bir-birinə qonşu iki hissəsini (seqmental distoniya) və ya bədənin bütün hissələrini (ümumi distoniya) təsir edə bilər. Yaşanan əzələ spazmları yüngül və ya şiddətli ola bilər. Bu spazmlar ağrıverici olduğu halda, gündəlik həyatı da mənfi təsir edə bilir. Distoniyada müalicə prosesi əlamətləri yaxşılaşdırmağa yönəlikdir. Bədənin hər hansı bir nöqtəsini təsir edən distoniya istək xarici əzələ hərəkətlərinə səbəb olduğu üçün ağrı səbəbi ola bilər. Distoniya nevroloji bir sindromdur. Adətən böyüklərdə rast gəlinə bilən distoniya bəzən uşaq və gənclərdə də görülə bilər. Distoniya istək xarici büzülmə etdiyi üçün duruş pozğunluğuna, səs tellərində titrəməyə də səbəb ola bilər. Bəzi xəstələrin üz əzələlərində büzülmələr yaranır, bu vəziyyət normalın xaricində göz qırpma, mimik hərəkətlərinə səbəb ola bilir. Səbəbə bağlı olaraq primer və sekonder distoniya olmaq üzrə iki ayrı qrupda araşdırıla bilən distoniya qeyri-iradi büzülmə və ya seyrişmələrlə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir.
DİSTONİYA ƏLAMƏTLƏRİ NƏLƏRDİR?
Distoniya hər kəsi fərqli şəkildə təsir edə bilər. Adətən əlamətlər yavaş ortaya çıxır. Məsələn əl yazısında pozulma, ayaqlarda kramp, ayaqların nəzarətini itirməsi, boyun bölgəsində qəfil büzülmə, danışma çətinliyi kimi əlamətlər görülə bilər. Əlamətlər distoniyanın növünə görə dəyişə bilər və stress, yorğunluq və ya narahatlıqla pisləşə bilər, zamanla daha aydın hala gələ bilər.
Distoniya bədənin müxtəlif bölgələrində ola bilər. Bunlar belə sıralana bilər:
Boyun: Baş və boyun əzələlərində görülə bilən distoniyaya servikal distoniya deyilir. Baş və boyun spazmları olur. Başın qeyri-iradi hərəkət etməsi, bir tərəfə əyilməsi kimi əlamətləri vardır. Bəzi vəziyyətlərdə şəxslərin duruşu pozula bilər. Hər yaşda görülə bilər.
Göz qapaqları: Göz qırpma artar. Çoxunlukla iki gözdə də olur. Gözlərin bağlanmasına səbəb olaraq görməni çətinləşdirə bilər. Qeyri-iradi spazmlar olur, lakin bu spazmlar ağrılı deyil. Parlaq işıqda, stresli vaxtda, insanlarla qarşılıqlı əlaqələrdə arta bilər, göz quruluğu edə bilər. Bu vəziyyətə blefarospazm deyilir.
Çənə və ya dil: Danışma problemləri, tüpürcək axması, çeynəmə və udma çətinliyi edə bilər. Oromandibular distoniya adlanan bu vəziyyətdə bəzi şəxslərdə diş xırxırdatma da yaşana bilər.
Səs telləri: Səsdə pozulma baş verə bilər. Səsdə çatlama, nazikləşmə, boğuqlaşma ola bilər. Bu vəziyyətə spazmodik distoniya deyilir. Qadınlarda daha tez-tez rast gəlinir.
Əl və qollar: Yazı yazarkən, musiqi aləti çalarkən ortaya çıxa bilər. Yazıda pozulma, çalınmasını bilən bir musiqi alətini çala bilməmə kimi problemlər edə bilər. Biləkdə və çiyində də tutulmalar ola bilər.
AĞILLI EPİLEPSİYA PİLİ NƏDİR?
Ağıllı epilepsiya pili xəstələrin nəbz sürətini nəzarət edərək tutmanın başlayacağını əvvəlcədən aşkar edir və bu proses ərzində tutmanı yatırmaq üçün sürətli şəkildə işə daxil olur. Ağıllı epilepsiya pili xəstədə tutmanı dayandırmağı və ya tutmanın şiddətini azaltmağı hədəfləyən yüksək texnoloji bir sistemdir.
DİSTONİYA SƏBƏBLƏRİ NƏDİR?
Distoniyanın dəqiq səbəbi bilinməməklə yanaşı beynin müxtəlif nöqtələrində sinir hüceyrələrindəki bir problemdən də qaynaqlanda biləcəyi düşünülə bilər. Bəzi distoniya növləri irsi də ola bilər. Distoniya müxtəlif xəstəliklərin əlaməti də ola bilər. Bu xəstəliklər belə sıralana bilər:
- Parkinson
- Huntington
- Wilson
- Travmatik beyin zədəsi
- Doğum yaralanması
- İnsult
- Bəzi xərçəngə tutulmuş şəxslərdə inkişaf edən şişlər və ya paraneoplastik sindromlar
- Oksigen məhrumlığı və ya karbonmonoksit zəhərlənməsi
- Tüberküloz və ya ensefalit kimi infeksiyalar
- Bəzi dərmanlara və ya ağır metal zəhərlənməsinə bağlı inkişaf edən reaksiyalar
Distoniyanın tipinə bağlı olaraq bu vəziyyət bəzi komplikasiyalara səbəb ola bilər. Gündəlik fəaliyyətlər və ya bəzi işlərdə performans maneə törədilir, göz qapaqlarını təsir edərək görmə problemi yarada bilər, çənə hərəkətlərində pozulmaya səbəb olur, udma və danışma çətinliyi edir, əzələlərdə ağrı və yorğunluq edə bilər, depressiyaya səbəb ola bilər, sosial həyatdan qopa bilər.
DİSTONİYA MÜALİCƏSİ NECƏ APARILIR?
Nevroloji mütəxəssisi, xəstənin əzələ büzülməsi və spazmlarını idarə edə bilmək üçün dərman, terapiya və ya əməliyyat təklif edə bilər. Müalicələr belə sıralana bilər:
- Dərmanlar: Botulinium toksini (botoks) tətbiqləri müalicədə fayda təmin edə bilər. Müəyyən əzələlərə edilən inyeksiyalar, əzələ büzülmələrini azalda bilər və ya aradan qaldıra bilər və anormal duruşu yaxşılaşdıra bilər. İnyeksiyalar adətən hər üç-dörd ayda bir təkrarlanır. Bunların yan təsirləri adətən yüngül və müvəqqətidir. Bəziləri ağız quruluğu, səs dəyişikliyi edə bilər. Bəzi dərman növlərində beyində əzələ hərəkətlərini təsir edən kimyəvi maddələr vardır. Bunlar da müalicədə istifadə edilə bilir.
- Terapiyalar: Əlamətlərin yüngülləşməsi üçün bir sıra fiziki müalicə və danışıq terapiyası təklif edilə bilər. Əzələ ağrıları üçün masaj, uzatma terapiyaları aparıla bilər.
Bəzi vəziyyətlərdə cərrahi üsullara da müraciət edilə bilər. Dərin beyin qıcıqlandırılması aparıla bilər. Elektrodlar, beynin müəyyən bir hissəsinə cərrahi yolla implant edilir və sinə bölgəsinə yerləşdirilən bir generatora bağlanır. Bu, beyində əzələ büzülmələrini nəzarət etməyə yarayır. Bunun yanında əzələ spazmlarını nəzarət edən sinirlərin kəsilməsini daxil edən seçici denervasiya cərrahiyyəsi istifadə edilə bilər.
Sorularınız için bize ulaşın +90 544 660 40 10
Bize mesaj yolu ile de ulaşabilirsiniz